Triển khai Hội nghị thống nhất các nội dung cần mở rộng, cập nhật Tài liệu hướng dẫn Phát hiện sớm bệnh Võng mạc đái tháo đường

“Bệnh Võng mạc đái tháo đường (VMĐTĐ) là một biến chứng do đái tháo đường gây ra, có thể dẫn mù lòa nếu không được điều trị kịp thời. Trên thế giới, ước tính cứ 3 người ĐTĐ có 1 người bị bệnh VMĐTĐ và 1 người trong số 10 người mắc ĐTĐ sẽ có biến chứng nặng, đe dọa thị lực. Bệnh nhân Đái tháo đường có thể phòng ngừa mù lòa bằng cách: khám mắt định kỳ, kiểm soát tốt đường huyết, ngưng hút thuốc lá, rượu bia, thường xuyên tập thể dục và điều trị các bệnh lý đi kèm. Dự án Phát hiện sớm bệnh võng mạc đái tháo đường tại cộng động do Bộ ngoại giao và Thương mại Úc (DFAT) tại trợ, Dự án đã được triển khai tại thành phố Đà Nẵng kể từ năm 2018 cho đến nay”.

Trong khuôn khổ Dự án “Phát hiện sớm bệnh võng mạc đái tháo đường trong cộng đồng tại Việt Nam” do Tổ chức Fred Hollows Foudation tài trợ được UBND thành phố Đà Nẵng phê duyệt tiếp nhận dự án tại Quyết định số 159/QĐ-UBND ngày 10/01/2019; Ban quản lý dự án đã ban hành Quyết định số 1687/QĐ-SYT, ngày 24/12/2019 về “Tài liệu hướng dẫn tầm soát và phát hiện sớm bệnh võng mạc đái tháo đường tại cộng đồng”, theo đó nhằm đánh giá thực trạng và hiệu quả tài liệu nói trên, Ban quản lý dự án đã thực hiện khảo sát, đánh giá tài liệu này tại các đơn vị trực tiếp tham gia dự án vào tháng 9/2021.

Qua kết quả khảo sát ghi nhận ý kiến như sau:

+ Phần lớn các đơn vị đều có đề xuất hình thức phổ biến hiệu quả hơn: làm pano, poster bảng biểu trong bệnh viện, treo tại các khoa/phòng như khoa nội tiết, khoa mắt để người bệnh khi đến khám, điều trị sẽ được quan sát thêm các vấn đề liên quan đến bệnh lý biến chứng về mắt do đái tháo đường gây ra. Đồng thời, đề xuất nên sơ đồ hóa các nội dung của Tài liệu hướng dẫn (bằng cách đánh giá, mũi tên, màu sắc...) để tạo cảm giác sinh động hơn và ngắn gọn hơn cho các hướng dẫn, tránh quá nhiều chữ...từ đó sẽ tạo việc phổ biến Tài liệu này được thuận tiện hơn và người dân cũng như cán bộ y tế cũng dễ tiếp cận hơn, đặc biệt là cán bộ y tế tuyến xã, phường.

+ Các đơn vị đã thực hiện theo đúng quy trình quy định tại Tài liệu hướng dẫn, tuy nhiên có một thực tế là số lượng bệnh nhân đái tháo đường được quản lý tại mỗi trạm y tế phường khá ít so với thực tế số bệnh nhân mắc ĐTĐ hiện có tại phường, vì phần lớn các bệnh nhân này đến thẳng các TTYT để được thăm khám, quản lý, theo dõi và nhận thuốc điều trị, gây ra tình trạng quá tải khi tư vấn bệnh nhân đái tháo đường tại các TTYT quận và dẫn đến hạn chế trong công tác tư vấn khám mắt.

+ Mất dấu đối tượng được chuyển lên tuyến trên khám nhưng không có phản hồi thông tin về tình trạng bệnh lý ở tuyến trên về tuyến dưới để theo dõi thông tin người bệnh.

+ Số lượng bệnh nhân ĐTĐ được chuyển sang khám mắt hiện nay có tăng hơn so với trước khi áp dụng quy trình liên kết giữa khoa nội tiết và khoa mắt tuy nhiên vẫn chưa cao và chưa đáp ứng với bối cảnh thực tế về tình trạng số lượng bệnh nhân đái tháo đường đang tăng cao như hiện nay. Do vậy, phần lớn các đơn vị đều đề xuất cần tăng cường trao đổi, liên kết giữa lãnh đạo khoa và các bác sĩ của khoa nội tiết và khoa mắt hơn nữa trong thời gian đến cũng như giải quyết các khó khăn, hạn chế có thể gây cản trở sự tiếp cận của bệnh nhân mắc đái tháo đường trong thực hiện y lệnh thăm khám về mắt; di chuyển máy chụp đáy mắt và KTV thực hiện chụp đáy mắt đến ngay tại phòng khám nội tiết để sàng lọc tại chỗ cho các đối tượng đến khám bệnh về đái tháo đường.

Trên cơ sở các ý kiến của các thành viên tham gia khảo sát, Hội nghị đã trao đổi và đi đến thống nhất các nội dung liên quan đến mở rộng, cập nhật Tài liệu hướng dẫn Phát hiện sớm bệnh Võng mạc đái tháo đường như sau:

- Không mở rộng đối tượng dự án, lý do (1) các đơn vị không đủ năng lực đề sàng lọc hết tất cả đối tượng; (2) dự án tập trung phát hiện sớm bệnh VMĐTĐ, do đó đối tượng trong Hướng dẫn tầm soát bệnh VMĐTĐ là bệnh nhân ĐTĐ. Tuy nhiên, khi tổ chức hoạt động về khám sàng lọc bệnh đái tháo đường sẽ mở rộng các đối tượng hưởng lợi (người trên 40 tuổi) để phát hiện sớm các trường hợp mắt đái tháo đường bị bỏ sót.

- Bổ sung sơ đồ thực hiện các bước sàng lọc ĐTĐ/BVMĐTĐ tại từng tuyến, từng khoa để cụ thể hóa việc áp dụng hướng dẫn tại từng đơn vị.

- Tài liệu hướng dẫn gởi kèm cho các đơn vị ngoài dự án, kèm tổ chức Hội nghị trình bày các kết quả dự án đã thực hiện trong 2 năm. Tiếp tục sàng lọc trên địa bàn các quận huyện còn lại.

- Các đơn vị ngoài dự án lập danh sách bệnh nhân ĐTĐ (do CDC, TTYT kiểm soát) để sàng lọc. Huy động máy chụp đáy mắt cầm tay 2 quận huyện xuống sàng lọc. Kết hợp các hoạt động trong dự án với nhau.

- Trung tâm Kiểm soát bệnh tật linh động mua bổ sung máy test và que thử trong tháng 1/2022. Trước mắt, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật lấy nhu cầu các trạm y tế.

Một số hình ảnh liên quan đến các hoạt động triển khai thể hiện sự kết nối giữa nội tiết và nhãn khoa của dự án: